بومی‌سازی اصول معماری اکولوژیک و بیوفیلیک در طراحی مجتمع‌های مسکونی ایران در راستای ارتقای کیفیت آن‌ها

گسست از طبیعت و نظام­های طبیعی در جریان زیست روزمره­ی انسان شهرنشین یکی از دغدغه­های مهم دوران معاصر تلقی می­شود. فضاهای معماری و شهری، می­بایست عرصه­ای بی­بدیل برای تماس بی­واسطه با دنیای طبیعی باشند، دنیایی که در بستر طبیعت بکر زاده می­شود و مجموعه­ای از عوامل و فرآیندهای طبیعی را دربرمی­گیرد؛ اما متاسفانه دنیای کنونی، به علت دوری از اکوسیستم و فرآیندهای طبیعی، پیامدهایی جز مشکلات متعدد زیست­محیطی، فضای شهری بی­روح و حضور معماری­هایی که با نیازهای طبیعی انسان هیچ انطباقی ندارند را برای انسان­ها درپی داشته است. یکی از فضاهای حائز اهمیت معماری که کیفیت فضایی آن در طی فرآیند معاصرسازی و صنعتی شدن دچار آسیب جدی گردیده است، مسکن می­باشد. مسکن به عنوان یکی از پدیده­های واقعی از نخستین مسایلی است که بشر همواره با آن دست به گریبان بوده و در تلاش برای دگرگونی و یافتن پاسخی مناسب و معقول برای آن بوده است، چرا که مسکن به عنوان یکی از نیازهای اولیه هر انسان و در واقع یکی از نیازهای اساسی وی پس از خوراک و پوشاک، مطرح می­باشد؛ لذا توجه به مسکن نه فقط به عنوان یک سرپناه، بلکه به عنوان فضایی که بتواند شرایط لازم را برای رشد فردی هر یک از افراد خانواده فراهم آورد و هم­چنین نیازهای روحی و روانی آنان را مرتفع سازد حائز اهمیت است. یکی از راهکارهای ارتقای کیفیت محیط­های مسکونی عصر حاضر بهره­گیری از معماری­هایی نوینی چون اکولوژیک و بیوفیلیک می­باشد؛ این معماری­ها به جهت پیوند و ارتباطی که با طبیعت دارند، می­توانند پاسخ­گوی نیازهای روحی و روانی انسانِ معاصر باشند و تا اندازه­ای شرایط مطلوب و مناسب را برای زندگی متقاضیان مسکن فراهم سازند. روش مورد استفاده در این پژوهش بر حسب هدف، روش تحقیق کاربردی و شیوه­ی مطالعه بر حسب روش و ماهیت، تحقیق توصیفی ـ تحلیلی می­باشد و گردآوری اطلاعات آن بر مبنای مطالعه منابع کتابخانه­ای و تحلیل محتوایی آن­ها بوده است. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که با بومی­سازی اصول جهانی معماری اکولوژیک و بیوفیلیک بر اساس مولفه­های کیفی مسکن در ایران و بکارگیری این اصول بومی در روند طراحی و اجرای مجتمع­های مسکونی داخلی می­توان وضعیت کیفی آن­ها را ارتقا بخشید و شرایط مناسب و مطلوب­تری را برای ساکنین این مجتمع­ها فراهم ساخت.